Czy Polonia powinna głosować w polskich wyborach?

    Za nieco ponad miesiąc w Polsce odbędą się wybory parlamentarne. Jak przy okazji niemalże każdych wyborów, w Internecie i mediach rodzi się dyskusja, czy Polacy mieszkający na stałe za granicą powinni głosować. Tym razem głos, choć tylko w dyskusji, oddam i ja.

     Przeglądając jakiekolwiek forum czy czytając artykuły i komentarze do nich dotyczące tego tematu, można zauważyć pewną pulę powtarzających się argumentów obu stron dyskusji.

     No bo z jednej strony, przecież według prawa każdy Polak, z pełnią praw publicznych, ma prawo głosować w wyborach krajowych, bez względu na miejsce zamieszkania, więc powinien z tego prawa korzystać. I ci wszyscy Polacy na emigracji mają przecież w Polsce rodzinę i przyjaciół, i chcą im trochę pomóc swoim głosem w ważnej sprawie. A poza tym przecież czują się Polakami i ciągle interesują się tym, co dzieje się w Polsce i losy ich ojczyzny leżą im bardzo na sercu, a niegłosowanie to zwykłe lenistwo i już.

    Z drugiej strony natomiast, skoro wyemigrowali, to nie powinni się odzywać. Nie płacą też w Polsce podatków, więc niby z jakiej racji mają decydować o tym, na co te podatki idą, a przecież głównie do tego sprowadzają się wybory- kto i jak będzie wydawał publiczne, czyli nasze- Polaków, pieniądze. I wreszcie, mieszkając na stałe za granicą tak naprawdę mają blade pojęcie o polskiej rzeczywistości.

     Decyzję o niegłosowaniu w wyborach mieszkając na stałe za granicą podjęłam dawno, bo jeszcze mieszkając w Polsce. W 2009 roku przyleciałam po raz pierwszy do USA, wtedy tylko na wakacje. Tak się złożyło, że miałam wówczas okazję wdać się w dyskusję polityczną z dwoma emigrantami, na stałe mieszkającymi w USA od przeszło 20 lat i, jeśli się nie mylę, nie będącymi w tym czasie ani razu w Polsce. Pomijając sympatie polityczne, jakie miało wtedy każde z nas, od owych Polonusów usłyszałam mniej więcej takie słowa: "Wy w Polsce to nie wiecie, co się w Polsce dzieje, bo was media okłamują. To my tutaj, w Ameryce, wiemy naprawdę, co się tam wyprawia". Wtedy właśnie obiecałam sobie, że jeśli przyjdzie mi kiedykolwiek emigrować, w polskich wyborach nie będę brać udziału. Bo człowiek nigdy nie wie, kiedy mu się w głowie niewłaściwie poprzestawia i zacznie sobie wyobrażać, że ma lepsze pojęcie o sytuacji w kraju niż Polacy na miejscu. I im dłużej mieszkam w USA, tym nabieram coraz większego przekonania, że była to słuszna decyzja.

     Jeszcze mieszkając w Polsce zawsze starałam się być świadomą obywatelką. Brałam udział we wszystkich dostępnych dla mnie wyborach, starając się przygotować do nich jak najlepiej: interesowałam się programami wyborczymi kandydatów, oglądałam debaty, analizowałam komentarze i wysnuwałam własne wnioski. Starałam się także namawiać znajomych do głosowania, bez względu na ich poglądy polityczne- zgodnie z zasadą, że jeśli chcesz później narzekać, to najpierw musisz zagłosować. Nie jest tak, że po przylocie do USA straciłam zainteresowanie Polską. Wciąż staram się być na bieżąco- czytam zarówno ogólnokrajowe, jak i lokalne portale informacyjne, oglądam polską telewizję i rozmawiam z rodziną i przyjaciółmi w Polsce, analizując wraz z nimi różne sytuacje z bieżącej polityki i sytuacji w kraju. Jednak pomimo wszystkich  tych zabiegów widzę, że moja świadomość tego, jak aktualnie wygląda scena polityczna i co dzieje się w kraju jest NIEPORÓWNYWALNIE niższa niż kiedy jeszcze mieszkałam w Polsce i czasem nawet poświęcałam dużo mniej uwagi bieżącym wydarzeniom niż teraz. Jak więc mogłabym podejmować teraz jakiekolwiek decyzje polityczne? Jak mogłabym próbować mówić komukolwiek, poprzez oddanie swojego głosu w wyborach, jakie życie będzie dla niego lepsze? Jak mogłabym decydować za kogoś lub dla kogoś? Wyniki wyborów przecież nie dotykają bezpośrednio mnie, nie wpływają na moje życie. A czy mają wpływ na życie moich bliskich w Polsce? No cóż, a czy gdyby cała moja rodzina i wszyscy przyjaciele zamieszkali nagle w USA, a ja, po uzyskaniu amerykańskich praw wyborczych wróciłabym na stałe do Polski, czy to dawałoby mi moralne prawo do decydowania o sytuacji milionów ludzi w Ameryce? A co z argumentem: "No ale kiedyś przecież wrócę do Polski i chcę, żeby wtedy działo się dobrze"? To wróć, działaj i walcz, a także wtedy głosuj, a nie snujesz mrzonki o powrocie do ojczyzny, mieszkając 20 lat na emigracji. 

     Myślę, że osoby czytające "Pamiętnik Emigrantki" nie mają żadnych wątpliwości, jak ciągle bliska mojemu sercu jest Polska. Ale zwyczajnie nie uważam, żebym miała moralne prawo udziału w wyborach poprzez oddawanie swojego głosu. Nawet, jeśli czasem bardzo mnie korci i nawet, jeśli czasem daję upust swoim przemyśleniom na temat polityki.

    Za bardzo nie rozumiem też argumentu podnoszonego dość często przez emigrantów, że wybierając elity polityczne w Polsce, mamy wpływ na to kto i w jakim stopniu będzie dbał z Polski o sytuację emigrantów i możemy w ten sposób poprawić naszą sytuację. Może w granicach Unii Europejskiej ma to jeszcze jakiś sens, ale naprawdę nie wierzę, aby polskie władze miały jakikolwiek realny, odczuwalny wpływ na sytuację emigrantów w USA. I szczerze mówiąc uważam, że nawet nie powinni mieć- skoro ktoś wyjechał, to musi brać odpowiedzialność za swoje czyny. Skoro chce walczyć o lepsze życie dla siebie, niech nie zwala tego na barki polskich podatników.

     Tak, przyznaję, bardzo mnie drażni, kiedy widzę głosujących emigrantów, nawet jeśli są to moi znajomi i nawet jeśli są względnie świadomymi wyborcami. Tych co najmniej względnie świadomych wyborców, interesujących się polityką i mających jakiekolwiek pojęcie chociażby o programach wyborczych i ideach kandydatów, bez względu na to, czy podzielają moje sympatie polityczne czy nie, mogę jednak jeszcze znieść i nawet nie staram się odwieść ich od pomysłu głosowania- mają prawo, niech głosują, trudno. Ale jeśli widzę człowieka, który głośno krzyczy o tym, że trzeba iść głosować, bo to obywatelski obowiązek, a spytany o zdanie na jakiekolwiek zagadnienie z bieżącej polityki odpowiada samymi wyświechtanymi, powtarzanymi bezrefleksyjnie frazesami (a takich jest niestety najwięcej), zaczynam się poważnie zastanawiać nad ideą zawieszenia praw wyborczych emigrantom do czasu ich powrotu do kraju. Owszem, i w Polsce są miliony niewyedukowanych politycznie wyborców, ale tego się nie uniknie (takie są minusy demokracji, że każdy głos liczy się tak samo, zarówno bandyty, jak i profesora), ale oni głosując, przynajmniej decydują o swoim życiu, nie starając się uszczęśliwiać nikogo na siłę i wmawiając, że zza oceanu widać lepiej.

     Pomimo wciąż żywej dyskusji na temat praw wyborczych Polonii, kwestia ta nie ma tak naprawdę prawie żadnego znaczenia przy rozstrzyganiu wyniku wyborów. Dlaczego? Z bardzo prostej przyczyny- de facto Polonia wcale nie jest tak bardzo zainteresowana udziałem w wyborach. Nie szukając daleko, spójrzmy na okręg chicagowski, w którym według szacunków może mieszkać nawet 1,5 miliona Polaków. Odliczając osoby nieposiadające praw wyborczych, w tym przede wszystkim dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia, odliczając także osoby jedynie polskiego pochodzenia, a tak naprawdę nie mające żadnych związków z Polską, niech nam zostanie nawet te 500 tysięcy Polaków. Zgadnijcie, ile z nich, pomimo bardzo głośnej kampanii wyborczej, zagłosowało w maju w drugiej turze w wyborach prezydenckich?

     12 382 osoby. Dokładnie tyle chicagowskich Polonusów, Polaków z największego ośrodka poza granicami Polski, postanowiło zadecydować, kto ma być prezydentem RP. 90% z tych 12 382 głosów zostało oddanych na Andrzeja Dudę. Idąc dalej- w ostatnim referendum, tym dotyczącym JOW-ów, w Chicago zagłosowało 226 osób. Czy jeden albo drugi wynik mógł mieć realne znaczenie dla 38 milionowego kraju? Odpowiedź raczej jest oczywista. 

   

      Możemy, a być może nawet powinniśmy dyskutować o prawach wyborczych Polonii, ale póki co nie ma się co oszukiwać, że ma to jakiekolwiek znaczenie dla wyników wyborów.

A jakie jest Wasze zdanie na ten temat? Emigranci, głosujecie?

edit 25.10.2015: Ostateczne wyniki wyborów parlamentarnych pokazują, że Stany Zjednoczone, pomimo bezapelacyjnie największej Polonii, były dopiero na drugim miejscu pod względem liczby głosujących osób. Wygrała Wielka Brytania, gdzie głosowało 64,4 tys. osób (24% dla Kukiz'15). W USA głosowało 24,8 tys. wyborców (72,7% dla PiS). Na trzecim miejscu Niemcy, gdzie głosowało prawie 19,9 tys. osób (31,24% dla PiS). Wszystkie wyniki z zagranicy można zobaczyć TUTAJ.