"Marzę, aby zamieszkać w USA"- i co dalej?

Już niejednokrotnie zdarzyło się, że ktoś z Czytelników, zarówno stałych bywalców, jak i przypadkowych gości, pytał mnie o realia życia imigracynego w USA. Coś na zasadzie "od dziecka marzę, by wylecieć na stale do USA, powiedz mi, czy warto?" albo "nie ma dla mnie miejsca w Polsce, co muszę zrobić, by zamieszkać w Stanach Zjednoczonych?". Nie przepadam za takimi pytaniami, ale nie dlatego, że nie chcę komuś pomóc, ale dlatego, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi, a ja też nie jestem specjalistą w tym temacie, co za każdym razem dla czystości własnego sumienia muszę wyjaśnić. Stąd pomysł na tego posta- aby przekazać wiedzę, jaką posiadam na temat możliwości emigracji do USA i realiów życia tutaj. Mam nadzieję, że zainteresowane osoby znajdą odpowiedzi przynajmniej na część swoich pytań, a jeśli nadal coś będzie ich nurtowało, to w ramach swojej wiedzy oczywiście pomogę i odpowiem :) Od razu pragnę jednak zaznaczyć, że wszystkie informacje zawarte w tym poście wynikają jedynie w różnym zakresie z doświadczenia mojego i moich znajomych oraz obserwacji podczas nieco 1,5 rocznego dotychczas pobytu w USA, w stanie Illinois (praktycznie w każdym stanie sytuacja może wyglądać trochę inaczej). Co się z tym wiąże- poniższe informacje nie są poradami prawnymi, a jedynie opisami stanu rzeczywistego, z którym miałam okazję się zetknąć.

   Jeśli ktoś ma możliwość przybycia do USA na wizie imigracyjnej, to zdecydowanie polecam. Taka osoba będzie mogła legalnie pracować, ubezpieczyć się, korzystać z różnych form pomocy państwowej (np. dofinansowanie do nauki)... mówiąc krótko, będzie mogła żyć prawie na równi z obywatelami USA, a z czasem stać się jedną z nich (w zależności od wizy o obywatelstwo USA można starać się na ogół po upływie 3 lub 5 lat). Nie ma się więc nic do stracenia, a zyskać można wiele. Życie w USA pod wieloma względami jest łatwiejsze niż w Polsce, choćby ze względów ekonomicznych- wykonując nawet najprostszą pracę, można się utrzymać na przyzwoitym poziomie. Może czasy "American dream" dla wielu skończyły się wraz z kryzysem, ale na pewno nie skończyły się dla wszystkich.

   Znacznie bardziej intersująca, choć trudniejsza, jest sytuacja osoby, która chce zamieszkać w USA, a nie ma przesłanek do zdobycia wizy imigracyjnej. I to właśnie na przykładzie takich osób chcę pokazać, jak może wyglądać życie w USA.

PROBLEM 1- WIZA

    Podstawową kwestią związaną z przylotem do USA jest oczywiście konieczność zdobycia wizy. I już tutaj zaczynają się schody, bowiem kategorii wiz jest multum i laik w tym temacie może poczuć się nieźle przytłoczony. Podstawowy podział wiz to rozróżnienie na wizy imigracyjne i nieimigracyjne, czyli uzależnioneod tego, czy osoba ubiegająca się planuje w USA zamieszkać na stałe, czy tylko zrobić tymczasowy pobyt. Uzyskanie jakiejkolwiek wizy imigracyjnej, czyli umożliwiającej zamieszkanie na stałe na terytorium USA, jest bardzo trudne, czasochłonne i na ogół kosztowne. W większości przypadków trzeba mieć tutaj albo bliską rodzinę, albo małżonka, albo szczęście, by kwalifikować się do jakiejkolwiek innej kategorii (lub wygrać loterię wizową) :P Z wizami nieimigracynymi jest łatwiej, co nie znaczy, że utrudnień nie ma. W tej kategorii jest zdecydowanie większe pole do popisu- można ubiegać się np. o wizę turystyczną, studencką, umożlwiającą wymianę naukową czy tymczasową pracę, ...

    Najbardziej popularną i stosunkowo najłatwiejszą do zdobycia wizą nieimigracyjną, i to jej poświęcę trochę uwagi, jest wiza turystyczna, czyli służąca zwiedzaniu, odwiedzeniu rodziny lub znajomych oraz spełnieniu innych krótkoterminowych, niezarobkowych celów. Aby otrzymać tę wizę trzeba najpierw wypełnić odpowiednią aplikację, którą można znaleźć na stronie internetowej Ambasady USA w Polsce, dokonać stosownej opłaty oraz udać się na rozmowę z konsulem do ambasady (w Warszawie) lub konsulatu (w Krakowie) USA. Można wcześniej starać się o tzw. zaproszenie od osoby w USA, którą chcemy odwiedzić, ale na 99% konsul nawet nie będzie chciał na to spojrzeć, więc szkoda zachodu. Podczas rozmowy trzeba wykazać, że ma się tzw. silne związki z Polską (np. studia, praca, rodzina, dom) i do USA jedzie się tylko na wakacje bądź inną okoliczność. Jeśli rozmowa przebiegnie pomyślnie, konsul zabiera paszport, który odeśle nam kurierem wraz z wbitą tzw. promesą wizową. Co to oznacza? Że kiedy już przybędziemy na lotnisko w USA, urzędnik będzie mógł nas wpuścić do kraju. Będzie mógł, czyli wcale nie będzie musiał. Bowiem na lotnisku czeka nas kolejna rozmowa, podczas której musimy wykazać mniej więcej to samo co w konsulacie, czyli że w określonym czasie wrócimy do Polski. Warto mieć przy sobie bilet powrotny, aby udowodnić swoje zamiary (tak, wiem, że jesteśmy w dobie biletów elektronicznych, ale można mieć wydruk potwierdzający posiadanie biletu). Jeśli urzędnik nie postanowi nas zawrócić do kraju (co zdarza się rzadko, ale jednak zdarza), to będziemy mogli już spokojnie postawić nogę na amerykańskiej ziemi :) I jeszcze jedna uwaga- promesę wizową (tę w ambasadzie) można dostać maksymalnie na 10 lat. Wiza, wbijana przez urzędnika na lotnisku, może być wystawiona maksymalnie na 6 miesięcy, czyli nasz jednorazowy pobyt na tej wizie nie może być dłuższy niż ten okres (można później starać się go legalnie przedłużyć, ale to już zupełnie inna opowieść). Oczywiście, jeśli urzędnik się uprze, może dać nam wizę na 1 dzień i nic z tym nie możemy zrobić.

    Ok, mamy wizę turystyczną, urzędnik na lotnisku nie robił nam problemów, i co dalej? Dalej możemy podróżować po USA, odwiedzać znajomych, zachwycać się pięknem Wielkiego Kanionu czy zrobić zdjęcie na Times Square w Nowym Jorku. Nie możemy legalnie pracować ani zostać nawet 1 dzień dłużej, niż zezwala wiza, gdyż grozi to nawet dożywotnim, a na pewno 10-letnim, zakazem wjazdu do USA. Wiza turystyczna zdecydowanie nie jest więc dla osób, które planują zamieszkać w USA i cieszyć się "legalnym" życiem, niemniej całe rzesze ludzi przyjeżdżają tu właśnie w ten sposób (bo najłatwiej) i po prostu zostają. Nielegalnie.

PROBLEM 2- PRACA

   Jak wspomniałam, na wizie turystycznej nie można legalnie pracować. Wydaje się, że będąc nielegalnie może być jeszcze trudniej.  W praktyce bywa jednak różnie. Oczywiście, szanse na zatrudnienie w sektorze publicznym są właściwie równe zeru, zdobycie "lepszej" pracy w sektorze prywatnym też graniczy z cudem, co nie znaczy, że takie rzeczy się nie zdarzają. Największe szanse na znalezienie pracy osoba nielegalna ma: na budowie, w (polskim) sklepie, na sprzątaniu, jako niania. Pod względem zarobków nie utożsamiajcie jednak tych prac z ich odpowiednikami w Polsce! Jak wspominałam, w USA wykonując nawet najprostszą pracę można się utrzymać. Mniej więcej 2 lata temu czytałam artykuł, że ileś tam milionów ludzi w Ameryce żyje w ubóstwie. Amerykańskie ubóstwo oznacza, że taka rodzina ma "zaledwie" 1 samochód, konsolę do gier, telewizor LCD i jeszcze kilka innych rzeczy, które niekoniecznie kojarzą się z ubóstwem. I wierzcie mi, wszystko to, plus fajnie spędzony urlop (oczywiście w granicach USA, bo przecież z kraju wyjechać nie można- bo się już nie wróci), markowe ciuchy i jeszcze kilka innych dóbr, można spokojnie mieć jako sprzątaczka czy kontraktor. Jeśli jednak ktoś ma większe ambicje zawodowe- bez legalnego pobytu będzie ciężko. Ach, i jeszcze jedno- zawsze można założyć swoją firmę :)

PROBLEM 3- PODATKI

    Oczywiście, ludzie na całym świecie kombinują, jak wymigać się od płacenia podatków. Myślicie, że nielegalnych nie dotyczy ten problem, no bo przecież skoro nie mogą legalnie pracować, to niby jak mogą się rozliczać? Haha, zdziwilibyście się! Otóż, każdy rezydent (a więc osoba z wizą imigracyjną) oraz obywatel USA, posiadają tzw. numer Social Security (SS), czyli coś jak nasz polski PESEL. Do celów podatkowych nadaje się natomiast numer IRS, choć wszyscy legalni w podatkach podają SS (nie wiem do końca, jak to wszystko działa). Osoba nielegalna nie ma szans na SS, ale... bez problemu może wyrobić IRS i rozliczać się poprzez niego! Myślicie, że to glupie i taka osoba sama wystawia się na złapanie i deportację? Niby tak, ale... urzędy bardzo przychylnie patrzą na każdą osobę, która rozlicza się z podatków, nawet jeśli jest ona nielegalnym imigrantem. Teoretycznie nie ma więc zagrożenia z tej strony, a wręcz można zyskać- jeśli w przyszłości będzie się przeciwko takiej osobie toczyło jakiekolwiek postępowanie imigracyjne, to wszelkie rozliczenia podatkowe będą zdecydowanie na plus (no bo przecież, skoro się rozliczam, to jestem uczciwy, c'nie?).

PROBLEM 4- KREDYT

   Całe Stany żyją na kredyt i ludziom jest z tym dobrze. Nielegalni imigranci mają z tym jednak problem, tzn. ich szanse na dostanie kredytu na mieszkanie, samochód, czy cokolwiek innego, są bardzo mgliste. Co wcale nie znaczy, że tych szans nie ma. Ameryka to kraj absurdu i naprawdę czasem można się zdziwić, ile w sposób legalny może zdziałać nielegalny imigrant ;)

PROBLEM 5- PRAWO JAZDY

   "Co stan, to obyczaj" chciałoby się powiedzieć, także w kwestii możliwości wyrobienia prawa jazdy przez nielegalnego imigranta. Na chwilę obecną tylko kilka stanów taką możliwość dopuszcza. Ale w Illinois na jesieni ma wejść w życie nowa ustawa, na mocy której nielegalny imigrant będzie mógł wyrobić prawo jazdy. Z założenia ma to usprawnić system ubezpieczeń samochodowych i zwiększyć bezpieczeństwo na drodze.

   Wydaje mi się, że tak naprawdę problem braku prawa jazdy nie jest szczególnie istotny dla nielegalnych imigrantów, ponieważ tutaj, inaczej jak w Polsce, jeśli nie popełni się jakiegoś przewinienia drogowego, to policja nie zatrzymuje do "rutynowej kontroli". O ile ktoś więc umie jeździć i robi to bezpiecznie, raczej się nie naraża. Czasem zdarza się również tak, że policja owszem, złapie, ale przymyka oko na brak amerykańskiego prawa jazdy. Moja znajoma (nielegalna imigrantka) jechała kiedyś nocą po autostradzie i policja zatrzymała ją za przekroczenie dozwolonej prędkości. Policjant wziął polskie prawo jazdy, spytał czemu taka prędkość, po czym upomniał i kazał jechać bezpiecznie. Tyle. Żadnego mandatu, żadnej deportacji... Ale wiadomo- różnie bywa.

   Jak widzicie, w Stanach można całkiem nieźle żyć nawet jako nielegalny imigrant. Nie chcę jednak żebyście myśleli, że to sielanka. Prawda jest taka, że pomimo licznych udogodnień, żywot nielegalnego imigranta wiąże się z wieloma pozamykanymi drogami, utrudnieniami, często ciągłym strachem, a na pewno tęsknotą za ojczyzną i rodziną w Polsce. Nie znam żadnej osoby "bez papierów", która nie chciałaby jak najszybciej uregulować swojego statusu, ale niestety, dla wielu osób jest to nieosiągalne...

   I jeszcze jedna uwaga- bardzo chwytliwy jest temat zniesienia wiz dla Polaków. A o co tak naprawdę toczy się gra? O zniesienie konieczności zdobycia promesy wizowej w przypadku wizy turystycznej, tylko i wyłącznie. Gdyby więc faktycznie doszło do owego "zniesienia", Polacy mogliby przylecieć do USA w celach turystycznych bez wcześniejszej wizyty w konsulacie. Czy jednak nie zostaliby zawroceni na lotnisku? Tego nikt nie może zapewnić.

   Miał być krótki post, a okazał się temat rzeka. Na dziś więc kończę, ale ciąg dalszy na pewno nastąpi :)

Tym, którzy już teraz czują niedosyt i pragną zgłębić swoją wiedzę dotyczącą emigracji do USA, polecam forum, które przy każdej okazji rekomenduję z czystym sumieniem: FORUM USA. Owe forum jest nieocenioną kopalnią wiedzy i choć na początku może przerażać ogrom informacji, to warto się z nim bliżej zapoznać. Sama niejednokrotnie z niego korzystałam i wiem, że pomogło również kilkorgu moich znajomych :)

wszystkie zdjęcia pochodzą z Internetu